Swiniarscy - źródła i opracowania

1. West Prussian Land Register 1772/73 - Sczd-Szyw (R. Drefs)

Published by the Odessa Digital Library - 21 Jun 1999

http://www.odessa3.org

LAST NAME, FIRST - TOWN - Govern. Off. - COUNTY - SECTION NO - Film Pge - REG# - REMARKS

• Swinarska, Eva - Tarczing - Lobau - ?? - 18113070 6040 - 259 - 1358
• Swinarska, Eva - Tarczyn - Loebau - Kreis Neumark - 18113070 6043 - 44 - 773
• Swinarski, Antoni - Kroczno - Loebau - Kreis Neumark - 18113072 6043 - 59 - 752
• Swinarski, Antoni - Mroczno - Lobau - Lobau - 18113071 6040 - 295 - 672
• Swinarsky, Alex - Zaribenec - Lobau - Lobau - 18113072 6040 - 306 - 1382
• Swinarsky, Andres - Grabowo - Lobau - ?? - 18113043 6040 - 276 - 1342
• Swinarsky, Andres - Grabowo - Loebau - Kreis Neumark - 18113070 6043 - 36 - 764
• Swinarsky, Antoni - Zaribenec - Lobau - Lobau - 18113072 6040 - 306 - 1382
• Swinarsky, August - DSwiniarez - Lobau - ?? - 18113070 6040 - 263 - 1354
• Swinarsky, August - Swinarsz/Swiniare - Loebau - Kreis Neumar - 18113070 6043 - 42 - 771
• Swinarsky, Florian - Tarczing - Lobau - ?? - 18113070 6040 - 259 - 1358
• Swinarsky, Florian - Tarczyn - Loebau - Kreis Neumark - 18113070 6043 - 44 - 773
• Swinarsky, Woyc. - Boleszyn - Kurzentnick - 18113049 6039 - 265 - 813
• Swinckowscky, Johann - Kossabuda - Tuchel - 181,13128#140 - 6042 - 1982 - 721
• Swindowski, Frantz - Lunau - Amt Dirschau - 18011023 6035 - 183 - 16
• Swindowski, Frantz - Lunau - Dirschau - Kreis Karthaus up to 1919 - 18011023 6037 - 353 - 2040 County in 1939: Danzig-Land
• Swinersky, Alex - Zaribienek - Graudenz - Kreis Graudenz - 18113072 6043 - 63 - 735
• Swinnarsky, Maciey - DSwiniarez - Lobau - ?? - 18113070 6040 - 263 - 1354
• Swinnarsky, Maciey - Swinarsz/Swiniare - Loebau - Kreis Neumark - 18113070 6043 - 42 - 771

2. B. Drzewicki, Szlachta województwa chełmińskiego w latach 1454-1772. Mobilność społeczna i terytorialna

Właściciele cząstki Katlewa, Świniarscy, to również biskupi wasale i — najprawdopodobniej — rodzina o nieszlacheckim pochodzeniu. Czasem w źródłach występowali bez tytułu szlachetnych. W XVII stuleciu bywali sołtysami w Świniarzu i Szwarcenowie. W 1760 r. dołączyli do grona właścicieli ziemskich[419].

[419] Bär, s. 212; Fontes VI–X, s. 411, 481, 484, 626; ADT, Boleszyn AA002, s. 15, 33; AD001, k. 21v.; ADT, Parafia pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Prątnicy AA001, k. 111v

Źródło: B. Drzewicki, Szlachta województwa chełmińskiego w latach 1454-1772. Mobilność społeczna i terytorialna, Warszawa 2014, s. 193.

3. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich

Zwiniarzecz al. Świniarz, niem, Swinarz, wś, pow. lubawski, at. poczt. Montowo, par. kat. Zwiniarz; 495 ha (429 roli or., 23 lak); 1885 r. 46 dm., 62 dym., 337 mk., 330 kat!, 7 ew. Wizyta Strzesza z r. 1667—72 pisze: de villa Świniarz Minori SITO Swiniarzecz feudali, ubi 30 nobilium vasallorum aortes ex quolibet manso */, coretum siligiDis et totidem arenae solvunt (str. 240). W topogr. Goldbecka z r. 1789 wymieniona jako wś chełmińska, z 18 dymami (atr. 222). Ki. Fr. (t. XIV, Warszawa 188 , s. 689.)

Tarczyny, Ketrz. Tarczyn, wś nad jeziorem t. n., na granicy pow. niborskiego, pow. brodnicki, st. p. Montowo, paraf. kat. Zwi- niarz; 228 ba (143 roli orn., 18 łąk); 10 dm., 10 dym., 51 mk., 50 kat., 1 ew. Wizyt. Strzesza z r. 1667—72 donosi, że prób. pobierał stąd 6 kor. żyta i tyleż owsa. „Reliąui desertati Bunt manei sunt, qui in uniyeraum 15 censebantur ab antiqoo“ (etr. 240). W inwentarzu brak. chełmińskiego z r. 1731 czytamy: Wsio szlacheckie Tarczyny posiadał 4, włók 15; czynsz 4 korce żyta, 4 pszenicy, wosku 1 funt. pieniążków 5 (str. 73.). Ki. Fr.

Grabacz, dobra, pow. lubawski w lesistej okolicy, nad samą granicą Prus wschodnich, w południowo-wschodnim końcu powiatu, nad rz. Wel, który ztąd się wykręca na zachód. Obejmuje obszaru ziemi mr. 241, budynk. 9, dom. mieszk. 4, katol. 25, ewang. 17, Od początku założenia dyecezyi chełmińskiej należała ta okolica do dóbr stołowych biskupich. Kiedyby osada Gr. powstała nie wiadomo, ale zapewne w późniejszych dopiero polskich czasach, na gruncie lasów wyciętych założona Biskupi wydawali ją zwykle na dłuższy czas w dzierżawę. Inwentarz biskupstwa chełmińskiego z r. 1759 donosi: „Tenże szlachcic Sątopski za prawom bisk. chełm. Kretkowskiego z r. 1724 do lat 40 nadanem trzyma takie kolonią Grabacz, Rudzie przyległą, do tego łąki 2 między Kostkowem a Budami popielarskiemi, item przy rzece (t.j. Wel) łączki 2 za dworkiem, do tego wolny opał, wolne chodowanie owiec, wolność robienia piwa na swoją tylko potrzebę”. Na innem miejscu czytamy, że tu młyn nad Welom chciano założyć. Zdaje się, że młyn ten projektowany i tartak nad rz. Welom rzeczywiście założono, ale nie przy Grabaczu, tylko nieco dalej na północ rzeki przy wsi Rudzie, który do dziś dnia jeszcze tam istnieje, a podówczas go nie było. Parafia Rumian, szkoła Rybno, poczta Dąbrówno (Gil-genburg). Ks. F.

4. Inwentarz dóbr biskupstwa chełmińskiego z r. 1614 z uwzględniem późniejszych do r. 1759 inwentarzy, Toruń 1927.

Od szlachty klucza Lubawskiego daje kazdy z Posiadła zyta korzec ieden, Pszenice korzec ieden, albo za Pszenicę Jęczmienia korcy dwa, iako nizey wyrażono: Wiśniewo żyta kor. 5. Jęczm. kor. 10. Oembienie 6 i 12. Truszczyny 15 i 30. Naguszewo 10 i 20. Kowaliki 4 i 8. Tyliczki 3 i 6. Kołodzieyki 2 i 4. Pomierki 5 i 10. Szczepankowo 15 i 30. Grabowo z szoltysein y karczmarzem 10 i 20. Tarczyny 4 i 8. Swiniarzec 12 i 24. Sugajenko 10 i 20. Summa żyta kor. 101, jęczm. kor. 202.

[...]

SWINIARZEC

Ma włok 30. Na thym gospodarzow 10. Powinność ich jako inszy ślachty.

1646 str. 14. Z Rumiana Klicki, z Krzewy Kolwicki przen., żyna, wosku, pien. i konia wystawiają.

1723 str. 152: Posiadeł 12.

1759 str. 343: Prawo wieczne nadane przez biskupa Ottona 1328 r. i Jana biskupa...[2].

[2] Przywilej ten bpów Ottona i Jana (Schadlanda?) Woelkemu nieznany. - Słow. Geogr. XIV 689 opiera się na Trzeszu (Fontes). 

[...]

WIEŚ SWINIARZ

Tha wieś ma włok 60. Miedzy nimi Plebańskich 4, szołtyskich 6, Lemanskich 2. Kaczmarskich 4 Na czynszu fl. 12.

Kopeć włok trzyma 2, Pechta 2, Zych 2, Jan Czayka 2, Slep 2, Tolach 2, Todel 2, Sum 2, Wypych 2, Piotruszka 2, Szostek 2, Degal 2, Pokoy 2, Wysocki 2, Wlazek 2, Wuiek 2, Klak 2, Kowal 2, Kulaz 2, Palka 2, Kołodziey 2, Łoiewski 2.

Szarwark, Płuzne, Dąń, Owies, Gęśśi, Kapłuny, Jaycza iako insze śśi odprawuie.

1646 str. 12. Sołtysi trzymają włók 6, daią płuzne, sarwarku doglądaią y w drogi posyłaią. Włok pustych 17, ktore w naiem dawane bywaią.

1676 str 45. Szołtysow 2. Drogi alternatą odprawuią Pańskie. Kościelnych 2 wł. Gburów 5. Pustych włok 30, które różni na Czwartnik posiewaią.

1723 nie ma wzmianki.

1759 str. 405 nn. Wieś Zwiniarz. Powinność 9 kontraktowych zwiniarskich przy Posiadłach opisanych włok 13 trzymaiących od kazdey włoki czynszu corocznie po fl. 10, od chałupy ktory ma Paską fl 2, razem zł. pr. 136 do tego kazdy w kazde pole na Hartowcu dzień z posiadła, dzień z Gajowego orać, tłuki o panskiey strawie y piwie sierpem dni 3 odbyć, do niewodu procz przywłoki, do ktorey nie należą, przy udzieleniu proporcyonalnym ryb chodzić, straż koleyno pod rezydencyą Panską przy wikcie kazdemu... - Zaprawni wsi Zwiniarza... Pustych włok 14 (rozebrało je 13-tu, aby je zasiewać, płacą z kazdey po fl. 7 gr. 15 razem fl. 97 gr. 15). Powinność Grubow Hartowieckicg y Zwiniarskich[1].

[1] Liek str. 584 wzmiankuje 3 dokumenty 1630, 1663 i 1718 dotyczące Zwiniarza. - Słow. Geogr. XIV 688 polega na Inwent. 1731 r. - Fontes VII 407 i 412 znają przywilej bpa Wincentego na szołestwo 1472 i przywil. lokacyjny bpa Ottona z r. 1350(!).

[...]

TARCZYNY

Ma włok 12. Na nich gospodarzow 4. Powinność ich jako inszy szlachty.

1646 str. 14. Gospodarzow 5.

1676 str. 55 i 1723 str. 152: Włók 15, gospodarzy 4.

1759 str. 344: Ciż szlachta possessores Konnego z lekką bronią na asystencyę wyprawiać za wosk y pieniąszki fl. 1 gr 9 y według Inwentarza Płuznego zyta k. 3 jęczmienia k. 6 y kontrybucyi żołnierskiey zł 68 gr. 12 wydawać obligowani. Ta wieś z Wasiołkami dobrami ziemskiemi wielkie ma kontrowersye, ze starostwem zas Lidzbarskim według starych wielu Dokumentów spokoyne ma ograniczenie[1].

[1] Pierwotnie wieś ta miała 15 wł. (Fontes VIII 412). - Słow. Geogr. XII 166 podaje opis Inwent. 1731.

5. Inwentarze dóbr biskupstwa chełmińskiego (1646 i 1676), Warszawa-Toruń 1955.

Wieś Swiniarc ma włók 30, na nich gospodarzów 10, dają przenicy kor. 10. żyta kor. 10. konia wystawiają, pieniążki i wosk dają i insi. 

Wieś Tarczyny ma włók 15, na nich gospodarzów 5, dają przenice kor. 5, żyta kor. 5, konia wystawiają, wosk i pieniążki dają jako i insze wsi.

6. Inwentarze dóbr biskupstwa chełmińskiego (1723-1747), Warszawa-Toruń 1956

D. Zwiniarzec włók 30

• P. Mikołaj Świniarski, posiadła 1, włóki 1, ćwierci 2, żyto 1/2, jęczmień 1.
• P. Paweł Świniarski, posiadła 1, włóki 1, ćwierci -, żyto 1/2, jęczmień 1.
• P. Adam Świniarski, posiadła 1, włóki 1, ćwierci 2, żyto 1/2, jęczmień 1.
• Bagenszczyzna, posiadła -, włóki -, ćwierci 2, żyto -, jęczmień -.
• Szczepankowizna, posiadła -, włóki 1, ćwierci 1, żyto -, jęczmień -.
• P. Rutkowska wdowa, posiadła 1, włóki 1, ćwierci 1, żyto 1/2, jęczmień 1.
• P. Maciej Kolwiński, posiadła 1, włóki -, ćwierci 2, żyto 1/4, jęczmień 3/2.
• P. Jan Truszczyński, posiadła 1, włóki 3, ćwierci -, żyto 1, jęczmień 2.
• P. Brzemięcka wdowa, posiadła -, włóki -, ćwierci 3, żyto 1/2, jęczmień 1.
• P. Kolwicki, posiadła 1, włóki 3, ćwierci -, żyto 1, jęczmień 2.
• P. Lewalski, posiadła 1, włóki 1, ćwierci 2, żyto 1, jęczmień 2.
• P. Bochowski, posiadła 1, włóki 3, ćwierci 1, żyto 1, jęczmień 2.
• P. Jan Nagoszewski, posiadła 1, włóki 1, ćwierci -, żyto 1/2, jęczmień 1.
• P. Liczner, posiadła 1, włóki 1, ćwierci 2, żyto 1/2, jęczmień 1.
• P. Gniatkowski, posiadła 1, włóki 3, ćwierci -, żyto 1, jęczmień 2.
• P. Pomirski, posiadła 1, włóki 3, ćwierci 2, żyto 1, jęczmień 2.
• P. Zalewski, posiadła -, włóki 1, ćwierci 2, żyto -, jęczmień -.
• Szewcowa wdowa, posiadła 1, włóki -, ćwierci 2, żyto 3/4, jęczmień 1/2.

Summa: posiadła 14, włóki 30, ćwierci -, żyto 10, jęczmień 20.

[...]

D. Tarczyny włók 15

• P. Stanisław Świniarski, posiadła 1, włóki 2, ćwierci -, żyto -, jęcznień -.
• P. Jan Świniarski, posiadła 1, włóki 1, ćwierci -, żyto -, jęcznień -.
• P. Michał Świniarski, posiadła 1, włóki 1, ćwierci -, żyto -, jęcznień -.
• P. Szarszewska, posiadła 1, włóki 3, ćwierci -, żyto -, jęcznień -.
• P. Rynkowski, posiadła 1, włóki 2, ćwierci -, żyto -, jęcznień -.
• P. Kruszewski, posiadła 1, włóki 2, ćwierci -, żyto -, jęcznień -.
• P. Sosnowski, posiadła 1, włóki 2, ćwierci -, żyto -, jęcznień -.
• P. Trzecieński, posiadła 1, włóki 2, ćwierci -, żyto -, jęcznień -.

Ci wszyscy według inwentarzów dawnych więcej nie dają jak wosku funt, pieniążków 5, [żyta kor.] 3, [jęczmienia kor.] 6.